نظر ابن تیمیه درباره آیه 67 سوره مائده:یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ.چیست؟ آیا این آیه را درباره امیر المومنین (علیه السلام) می داند یا خیر؟

 استاد حسینی قزوینی:

در مورد نقطه نظرات ابن تیمیه، بزرگ نظریه پرداز وهابیت باید گفت که ایشان نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام)، همان روش و منهجی را که دودمان بنی أمیه و شجره ملعونه داشتند، ایشان در قرن 7 و 8 إحیاء کرد. در کمتر صفحه ای از صفحات کتابش، منهاج السنة، - که علامه امینی می فرماید که بهتر است به آن منهاج البدعة بگوییم - نسبت به امیر المومنین (علیه السلام)، کم لطفی ها و بی مهری ها و جسارت ها و اهانت ها دارد. به طوری که ابن حجر عسقلانی در کتاب الدرر الکامنه، ج1، ص151 صراحت دارد:

تعدادی از مسلمانان - یعنی اهل سنت -، ابن تیمیه را به خاطر جسارت هایی که به امیر المومنین (علیه السلام) دارد، منافق می دانند.

چون پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:

لا یبغضه إلا المنافق.

صحیح مسلم، ج1، ص61 - مسند احمد، ج1، ص95 - تهذیب الکمال للمزی، ج15، ص233 - تاریخ مدینة دمشق لإبن عساکر، ج42، ص134 - مجمع الزوائد للهیثمی، ج9، ص133 - سنن الترمذی، ج5، ص306 - سنن النسائی، ج8، ص116 - فتح الباری فی شرح صحیح البخاری لإبن حجر - ج1، ص60 - المعجم الأوسط للطبرانی، ج2، ص337 - تاریخ الاسلام للذهبی، ج3 ص634 - شرح مسلم للنووی، ج2، ص64

تمام تلاش ابن تیمیه نسبت به امیر المومنین (علیه السلام) این است که کلیه فضائل امیر المومنین (علیه السلام) و آیاتی که درباره امیر المومنین (علیه السلام) نازل شده، روایاتی که در ولایت و خلافت امیر المومنین (علیه السلام) را به نوعی زیر سوال ببرد. از جمله همین آیه 67 سوره مائده است. ایشان صراحت دارد:

این که می گویند این آیه درباره علی نازل شده است، دروغ محض است.

کیف یکون قوله "یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ" نزل ذلک الوقت و لا خلاف بین أهل العلم أن هذه الآیه نزلت قبل ذلک.

در میان اهل علم و علماء، هیچ اختلافی نیست که این آیه، قبل از غدیر نازل شده است.

ایشان تعبیری دارد که من از عزیزان و اهل سنت و جوانان وهابی و کسانی که دارای فکر هستند و گوش شنوا و چشمی بینا و قلبی آگاه دارند، تقاضا دارم که به این عبارت ابن تیمیه توجه کنند و به پاسخی هم که بنده تقدیم می کنم، توجه کنند.

ایشان می گوید:

فمن قال إن المائده نزل فیها شئ بغدیر خم فهو کاذب مفتر بإتفاق أهل العلم.

کسی که بگوید چیزی از آیات سوره مائده درباره علی نازل شده، او، به اتفاق اهل علم و علماء، دروغگو و افتراء زننده است.منهاج السنة لإبن تیمیة، ج7، ص315 - 313

در پاسخ ابن تیمیه، اولا قول مفسران بنام اهل سنت را عرض می کنیم.

آقای فخر رازی - که تمام تلاشش را برای توجیه آیات مربوط به خلافت امیر المومنین (علیه السلام) کرده - در تفسیر کبیر، ج12، ص49 صراحت دارد:

نزلت الآیة فی فضل علی بن أبی طالب علیه السلام و لما نزلت هذه الآیة أخذ بیده و قال : "من کنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه"، فلقیه عمر رضی الله عنه فقال: هنیئا لک یا ابن طالب أصبحت مولای و مولى کل مؤمن و مؤمنة.

این آیه 67 سوره مائده، درباره علی بن أبی طالب نازل شد. وقتی این آیه نازل شد، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) دست علی را گرفت و گفت: «من کنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه».

آقای سیوطی - که از استوانه های علمی اهل سنت و از شخصیت های برجسته و بنام است - در کتاب الدر المنثور می گوید:

ابن أبی حاتم و ابن مردویه و ابن عساکر از ابو سعید خدری صحابه نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده اند که این آیه درباره امیر المومنین (علیه السلام) نازل شده است.

در بخشی ازسخنان سیوطی، آمده:

از ابن مردویه - که از بزرگان و ثقات اهل سنت است - از عبد الله مسعود - مفسر گرانقدر و صحابه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) - :عن ابن مردویه عن ابن مسعود قال: کنا نقرأ على عهد رسول الله: یا أیها الرسول بلغ ما انزل إلیک من ربک "أن علیا مولى المؤمنین" و إن لم تفعل فما بلغت رسالته و الله یعصمک من الناس.

ما قرآنی را که در زمان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نوشته بودیم و قرائت می کردیم، این آیه 67 سوره مائده را اینگونه قرائت می کردیم: «یا أیها الرسول بلغ ما انزل إلیک من ربک أن علیا مولى المؤمنین».

یعنی این واژه «أن علیا مولى المؤمنین»، طبق روایت عبد الله مسعود، در قرآن هایی که در زمان نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بود، موجود بوده است.الدر المنثور للسیوطی، ج2، ص298 - فتح القدیر للشوکانی، ج2، ص60 - روح المعانی للآلوسی، ج6، ص193 - المنار لمحمد رشید رضا، ج6، ص463

با توجه به این قضیه، ابن تیمیه می گوید:کسی که بگوید چیزی از آیات سوره مائده درباره علی نازل شده، او، به اتفاق اهل علم و علماء، دروغگو و افتراء زننده است.

پس ایشان ابو سعید خدری، عبد الله مسعود، سیوطی، آلوسی، رشید رضا و شخصیت های برجسته اهل سنت مانند فخر رازی و ابن عساکر و دیگران را دروغگو و مفتری می داند. اگر به کتاب های تاریخی و تفسیری و رجالی، مراجعه شود می بینید که شاید صدها کتاب از کتب تفسیری و تاریخی و رجالی اهل سنت، آورده اند که این آیه در شأن امیر المومنین (علیه السلام) نازل شده است. 

آدرس منابع ذکر شده، از نرم افزار مکتبة اهل بیت (علیهم السلام) می باشد.