هم اکنون غدیر به صورت بیابانی است که در آن آبگیری و چشمه ی آبی است. این منطقه در حدود 200 کیلومتری مکه و در 26 کیلومتری شهر رابغ و در نزدیکی روستای جحفه که میقات حجاج است قرار دارد. مردم منطقه نیز به خوبی از محل دقیق و نام آن آگاه اند و می دانند که شیعیان هرازچندگاهی برای یافتن آن به منطقه می آیند و پرس وجو می کنند. راه رسیدن به غدیرخم هم اکنون از دو راه است: یکی از جحفه و دیگری از رابغ. 1خوشبختانه دو محقق شناخته شده از کشور عربستان، اقدام به شناسایی غدیر نموده اند و نتیجه ی تحقیق خود را به طور مستند و به صورت کتابی منتشر ساخته اند:
1. جغرافیدانی از اهل سنت به نام عاتق بن غیث بلادی که اهل بلادیه در نزدیکی غدیر است. او از طرف دولت عربستان مأمور به شناسایی مسیر هجرت پیامبر شده و در این راه به غدیرخم رسیده و به شناسایی دقیق آن پرداخته است. او در سال های 1393 و 1396 ه.ق در دو نوبت شخصاً به آن منطقه سفر کرده و به تحقیق از اهالی آن جا پرداخته و جزئیات جغرافیایی منطقه را به صورت دقیقی ثبت کرده است.
2. علامه دکترشیخ عبدالهادی فَضلی از علمای شیعه ی شرق عربستان که در سال های 1402 و 1409 ه.ق شخصاً دو سفر اکتشافی به منطقه ی غدیر داشته و با توجه به منابع تاریخی، اقدام به شناسایی دقیق محدوده ی منطقه ی غدیر و برکه و چشمه ی آن با تحقیقات محلی نموده است.
مهم این است که تحقیقات این دو محقق- با آن که جدا از هم صورت گرفته- نتایج یکسانی داشته و سخن هر دو در شناسایی غدیر یکی است و ما برای آشنایی بیشتر با وضعیت کنونی غدیر، بخش هایی از گزارش عاتق بن غیث بلادی را در اینجا می آوریم. او مشاهدات جغرافیایی خود را چنین توصیف می کند:
«از جُحفه به قَصر عُلْیا آمدم. در آن جا شخصی از اهل منطقه را دیدم و درباره ی چشمه ی غدیرخم سؤال کردم. او به درختان خرمایی در سمت مشرق اشاره کرد و گفت: آنجا غُرَبَه است و منظورش همان غدیرخم بود که امروزه گاهی به این نام خوانده می شود. هشت کیلومتر پس از قصر عُلیا به غدیرخم رسیدم که از شرق رابِغ 26 کیلومتر است. آبگیری در سمت غربی دشت هست که حدود 150 درخت خرما کنار آن است. این دشت قبلاً خَرّار نام داشته و سیل در آن جاری می شده، ولی هم اکنون تپه هایی در آن ایجاد شده که مانع سیل است. در سمت شرقی این آبگیر، دشت خانِق است که آب کوه های شِراء از 25 کیلومتری در آن جاری می شود و به این آبگیر می ریزد که باعث بقای این آبگیر تاریخی شده است. این آبگیر همیشه پرآب است و هر قدر خشک سالی باشد خشک نمی شود. سمت جنوب این آبگیر، صحرای وَبَریّه و کنار آن عُوَیْرِضَه است. در سمت غربی و شمال غربی غدیرخم آثار شهری باستانی دیده می شود که حصاری داشته و به وضوح قابل رؤیت است. از جمله این آثار، سه ساختمان بلند یا قلعه که خراب شده است. در سمت شمال شرقی، بیابان سیاه رنگی است که ذُوَیْبان نام دارد. در سمت شمال غربی، بیابان رُمْحَه است که جنگل های درخت سَمُر آن را فرا گرفته است. درخت سَمُر نوعی درخت مخصوصِ بیابان ها و شنزارها است که در حد فوق العاده ای رشد می کند و شاخ و برگ های پرپشت پیدا می کند و شباهت زیادی به درخت چنار دارد و سایه ی مناسبی در صحراهای خشک ایجاد می کند. در سمت شمال، دشت وسیعی است که همان وادی ظَهْر است و سراسر آن را جنگل های درخت سَمُر به گونه ای پوشانده که عبور از آن را مشکل ساخته است 2 . گاهی به عنوان غُرَبَه از آن یاد می شود که جحفه و غربه هردو در یک منطقه قرار دارند. امروزه غدیر خم، به نام غُرَبه شناخته می شود و آن، برکه ای است که درختان خرمای اندکی بر آن روییده و از آنِ گروهی از تیره بلادیّه از قبیله ی حرب است و در دیار آنان و در هشت کیلومتری شرق جُحْفه واقع است و سرزمین هر دو، یکی و همان وادی خَرّار است. چشمه ی جحفه از نزدیک غدیر می جوشد وهنوز گودال آن، آشکار است و در غرب و شمال غربی غدیر، آثار شهری به جا مانده است که دیوارهای سنگی آن، هنوز هم پیداست. ویرانه های این آثار، نشان می دهد که برخی از آنها کاخ یا قلعه بوده اند و شاید هم محله ای از محله های شهر جحفه؛ چرا که به هم شبیه اند.»
به هرحال، نتیجه های تحقیق این دو پژوهشگر به ما اطمینان می دهد که برکه ی غدیر هم اکنون پابرجاست و چشمه ی غدیر نیز می جوشد و آب آن به سمت برکه می آید و در آن می ریزد و جغرافیای غدیرخم با زمان پیامبر صلی الله علیه و آله تغییر زیادی نکرده است.
1. محمد باقر انصاری، غدیر کجاست؟ ص 61
2. محمد باقر انصاری، غدیر کجاست؟ خلاصه ص 80-76
نظر بدهید |