پـیـامـبـران الـهى که در طول تاریخ براى هدایت بشر آمده اند, همواره به دستور وحى جانشینان خـویـش را به مردم معرفى نموده اند, و پیامبر گرامى اسلام نیز به دستوروحى به این سنت الهى عـمل نمود و در مناسبت هاى مختلف به مسئله وصایت و جانشینى خویش و چه بسا به الهى بودن آن نیز اشاره نموده است . آنگاه که قبایل عرب به محضر پیامبر مشرف شدند و اظهار داشتند که در صورتى که جانشینى امت را به مردان قبیله ما بسپارى , به آیین تو ایمان مى آوریم و ندایت را لبیک خـواهـیـم گفت ,پیامبر(ص ) در پاسخ مى فرمودند : این امرى است که به دست خداى من است . پیامبر اسلام (ص ) منتظر وحى الهى بود تا جانشین خویش را رسما و علنا به مردم بشناساند , از ایـن رو, در پـایـان مـراسـم حج آخرین سال عمر مبارک پیامبر (ص ) که به حجه الوداع معروف و مـشـهـور اسـت , انـبوه جمعیت کاروانى را که به شوق همسفر شدن با رسول خدا(ص ) و آموختن مناسک و احکام حج همراه آن حضرت بودند, در محلى به نام غدیر خم به دستور پیک وحى متوقف نـمـود و دسـتـور داد کـه هـمـه از حرکت باز ایستندتا بازماندگان فرا رسند . کاروانیان از توقف ناگهانى پیامبر اکرم (ص ) در این منطقه بى آب و داراى آفتاب بسیار سوزنده در شگفت ماندند , و بـا خـود مى گفتندحتما فرمان بزرگى از جانب خداوند رسیده است که به پیامبر(ص ) ماموریت داده اسـت کـه در ایـن وضـع نـامـسـاعـد هـمـه را از حـرکت باز دارد و فرمان خدا را ابلاغ کند. فرمان خداوند طى این آیه به رسول گرامى اسلام نازل شد که ( یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته , (67/مائده) اى پیامبر آنچه را که ازپروردگارت بر تو فرود آمده است , بـه مـردم بـرسان و اگر ابلاغ نکنى رسالت خدا رابه جا نیاورده اى و خداوند تو را از گزند مردم حـفـظ مـى کـنـد ) .مـحـدثـان شیعه و به نقل علامه امینى سى تن از بزرگان اهل سنت , مانند ابـونـعـیم اصفهانى , ابواسحق حموینى , جلال الدین سیوطى معتقدند که آیه شریفه فوق در غدیر خم نازل شده است و طى آن به پیامبر(ص ) ماموریت داده که حضرت على (ع ) را به عنوان مولاى مـومنان معرفى کند . اراده حکیمانه خداوند بر این تعلق گرفت که پایدارى نهضت را با نصب حـضـرت عـلـى (ع )تـعـیـیـن کـنـد و رسالت جهانى اسلام را با تعیین رهبر و راهنما و جانشین پـیـامـبـرتـکـمـیـل سازد.پیامبر گرامى اسلام (ص ) براى اصحاب بزرگوار خویش در غدیر خم خطبه اى ایرادفرمودند که پس از حمد و ستایش و ثناى خداوند سبحان , خطاب به مردم فرمودند :هان اى مردم نزدیک است که من دعوت حق را لبیک گفته و از میان شما بروم , آنگاه فرمود من دو چیز گرانبها را به ودیعت مى گذارم چگونه با آنها معامله مى کنید ؟شخصى در میان جمعیت بـرخـاسـت , عـرض کرد : یا رسول اللّه (ص ) مقصود از این دو چیزگرانبها چیست ؟ پیامبر (ص ) فـرمـود : ثـقـل اکبر کتاب خداست که یک طرف آن در دست خدا و طرف دیگرش در دست شما است , به کتاب خدا چنگ بزنید تا گمراه نشوید و ثقل اصغر که عترت و اهل بیت من است . خدا به من خبر داده که دو یادگار من تا روزرستاخیز از هم جدا نمى شوند . هان اى مردم بر کتاب خدا و عـتـرت مـن تـمسک بجوئید واز آن دو عقب نمانید تا نابود نشوید.در این موقع رسول اکرم (ص ) دست حضرت على (ع ) را بالا گرفت و فرمود : اى مردم سزاوارترین مومنان از خود آنان کیست ؟ یاران پیامبر اکرم (ص ) پاسخ دادند: خدا وپیامبرش بهتر مى دانند, پیامبر فرمود: خدا مولاى من و من مولاى مومنان هستم و برآنها از خودشان اولى و سزاوارترم . هاى اى مردم هرکس من مولاى او هستم على هم مولاو رهبر او است , پیامبر (ص ) این جمله را سه بار تکرار فرمود و در مسند احمد بـن حـنـبل آمده است که این جمله چهار بار تکرار شد . آنگاه رسول خدا(ص ) در حق على (ع ) دعـا فـرمـود و سپس گفت : لازم است حاضران به غایبان خبر دهند و دیگران را از این امر مطلع سـازند . هنوز اجتماع با شکوه به حال خود باقى بود و جمعیت متفرق نشده بودند که فرشته وحى نـازل شـد و بـه پیامبر گرامى بشارت داد که ( الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتى و رضـیـت لـکم الاسلام دینا ) . (3/مائده)از آن روز تاکنون غدیر جاودانه مانده است و به قول طبرسى در الاحـتجاج یکى از علل جاودانه بودن این واقعه و این حدیث نزول دو آیه از آیات قرآن کریم درباره ایـن واقعه است و تا روزى که قرآن باقى است این واقعه نیز باقى خواهد بود. ازمراجعه به تاریخ به خوبى روشن مى شود که روز هجدهم ذى الحجه در میان مسلمانان به نام غدیر خم معروف است , تا آن جا که ابن خلکان درباره مستعلى بن المستنفرمى گوید : در سال 487 هجرى در روز غدیر خـم بـا او بیعت کردند . همچنین مسعودى و ثعالبى آن را از اعیاد معروف در میان مسلمانان شمرده اند . بنابر این , انتصاب و معرفى اوصیا همواره از ناحیه انبیا مرسوم بوده است ودلیلى بر انـصـراف از آن از سـوى پـیامبر گرامى اسلام (ص ) وجود ندارد , از این رو ,آن حضرت در موارد مـتعددى مى فرمود : جانشینى من به دست خداوند است , بر همین اساس به دستور وحى در روز هـیـجـدهـم ذى الحجه در غدیرخم على بن ابیطالب را به رهبرى امت و جانشینى خویش معرفى فرمود.