ابن مسیب نقل کرد که، عمر بن خطاب می‏گفت: «پناه می‏برم به خدا از مشکلاتی که ابوالحسن، برای حل آنها نباشد». این سخن خلیفه جهاتی داشت؛ از جمله آنها، این بود که روزی پادشاه روم به عمر نامه نوشت و از مسائلی پرسش نمود؛ عمر آن سؤالات را بر اصحاب عرضه داشت، اما کسی نتوانست جواب بدهد، پس به امیرالمؤمنین عرضه داشت و حضرت فورا جواب سؤالات را دادند.

نامه پادشاه روم به عمر این چنین بود: «این نامه‏ای است از پادشاه بنی‏الاصفر به عمر، خلیفه مسلمانان، پس از ستایش پروردگار پرسش می‏کنم از شما مسائلی را که پاسخ آن را مرقوم نمایید:

1- چه چیز است که خدا آن را نیافریده است؟

2- خدا نمی‏داند،

3- نزد خدا نیست،

4- همه‏اش دهان است،

5- همه‏اش پاست،

6- همه‏اش چشم است،

7- همه‏اش بال است،

8- کدام مردی است که فامیل ندارد،

9- چهار جنبده که در شکم مادر نبودند کدام است،

-10 چه چیزی است که نفس می‏کشد، روح ندارد،

-11 ناقوس چه می‏گوید،

-12 آن رونده کدام است که یک بار راه رفت،

-13 کدام درخت است که سواره، صد سال در سایه‏اش راه می‏رود و به پایانش نمی‏رسد و مانندش در دنیا چیست،

-14 کدام مکان است که خورشید جز یک بار در آن نتابید،

-15 کدام درخت است که بی‏آب رویید،

-16 اهل بهشت می‏خورند و می‏آشامند و چیزی دفع نمی‏کنند؛ مانندش در دنیا چیست،

-17 در سفره‏های بهشت کاسه هایی که در هر یک از آنها غذاهای گوناگون است و آمیخته نمی‏شوند؛ مانندش در دنیا چیست؟

-18 از سیبی در بهشت، دخترکی بیرون می‏آید در حالی که از آن سیب، چیزی کاسته نمی‏شود،

-19 کنیزکی در دنیا مال دو مرد است و در آخرت، مال یکی از آنان؛ آن چگونه است؟

-20 کلیدهای بهشت چیست؟

امیرالمؤمنین علیه‏السلام نامه پادشاه روم را خواندند و در پشت نامه، جواب را این طور مرقوم کردند:

بسم الله الرحمن الرحیم‏

پس از سپاس و ستایش پروردگار؛ ای پادشاه روم! بر مطال شما واقف شدم و من به یاری خدا و قدرتش و برکت خدا و پیامبران، خصوصا محمد صلی الله علیه و آله و سلم آخرین فرستاده خدا، پاسخ تو را می دهم:

1- آن چیزی که خدا نیافریده قرآن است، زیرا آن کلام وصف خداست و همچنین کتابهایی که از جانب خدا نازل شده است، حق- سبحانه- قدیم است و صفاتش هم قدیم است.

2- آن چیزی که خدا نمی‏داند آن است که شما نصرانیان می‏گویید: خدا را زن و فرزند و شریک است؛ خدا فرزندی نگرفته و با او خدایی نیست، نه والد است و نه مولود.

3- آن چیزی که نزد خدا نیست ظلم است، پروردگار به بندگان، ستمکار نیست.

4- چیزی که همه‏اش دهان است، آتش است؛ در هر چیزی افتد، می‏خورد.

5- چیزی که همه‏اش پاست، آب است.

6- چیزی که همه‏اش چشم است، خورشید است.

7- چیزی که همه‏اش بال است، باد است.

8- آن کس که فامیل ندارد، آدم است.

9- آن چهار جنبنده که در شکم مادر نبودند عصای موسی، قوچ ابراهیم، آدم و حوا می‏باشند.

-10 آنکه بی‏روح است و نفس می کشد، صبح است، خدای تعالی فرمود: «والصبح اذا تنفس»:   «سوگند به صبح آنگاه که نفس می‏کشد».

-11 ناقوس می‏گوید: «تق، تق؛ حق، حق، آهسته، آهسته؛ عدالت، عدالت؛ راستی، راستی؛ دنیا ما را فریب داد و در هوس انداخت؛ دنیا دوره به دوره سپری می‏شود؛نمی‏گذرد روزی مگر که سست می‏کند از ما پایه‏ای، مردگان ما را خبر دادند که از این سرا کوچ می‏نماییم، پس چرا ما اینجا را برای خود وطن گرفته‏ایم؟»

-12 آن رونده که یک بار راه رفت کوه سیناست، میان آن کوه و زمین مقدس (مسجد اقصی) چند روزی راه بود، بنی‏اسرائیل که به فرمان موسی علیه‏السلام آهنگ آن سرزمین داشتند نافرمانی کردند، خدا از آن کوه پاره‏ای برکند و دو بال از نور برایش قرار داد و بر بنی‏اسرائیل که در بیابان راهپیمایی می‏کردند سایبان شد و برابر سر آنان سیر می‏نمود، چنانکه خدا در قرآن فرموده است: «و چون کوه را از جا برکندیم و مانند سایبان بر سرشان قرار دادیم و آنان گمان کردند بر سرشان می‏افتد.» .

و موسی بنی‏اسرائیل را گفت: چرا نافرمانی می‏کنید، دست از نافرمانی بردارید وگرنه کوه را بر سرتان می‏افکنم، چون توبه کردند کوه به جایش برگشت.

-13 درختی که سواره، صد سال در سایه‏اش راه می‏رود و به پایانش نمی‏رسد، درخت طوبی است و آن سدرة المنتهی است که در آسمان هفتم است، به سوی آن درخت، اعمال بنی‏آدم بالا می‏رود و آن از درختهای بهشت است، هیچ کاخی و خانه‏ای در بهشت نیست مگر شاخه‏ای از شاخه‏هایش در آن آویخته و مانندش در دنیا خورشید است، خودش یکی‏ست و پرتوش در همه جاست.

-14 مکانی که خورشید جز یک بار در آن نتابید، زمین دریایی است که بنی‏اسرائیل از آن عبور کردند و فرعونیان در آن غرق شدند، در آن هنگام که خدا برای موسی علیه‏السلام آن دریا را شکافت و آب، مانند کوهها روی هم ایستاد و زمین دریا به تابیدن خورشید، خشک شد سپس آب دریا به جایش برگشت.

-15 درختی که بی آب رویید، درخت یونس پیغمبر است و آن معجزه‏ای بود که خدای تعالی فرمود: «و أنبتنا علیه شجرة من یقطین»: «بر سرش درختی از کدو رویانیدیم.».

-16 غذا خوردن اهل بهشت که می‏خورند و چیزی دفع نمی‏کنند، مانندش در دنیا، بچه است در شکم مادر، از نافش می‏خورد و دفع نمی‏کند.

-17 غذاهای گوناگون بهشتی که در یک کاسه است و آمیخته نمی‏شود، مانندش در دنیا تخم مرغ است که سفیده و زرده آن آمیخته نمی‏شوند.

-18 دخترکی که از سیب بهشتی بیرون می‏آید مانندش در دنیا، کرمکی است که از سیب بیرون می‏آید و سیب تغییری نمی‏کند.

-19 کنیزکی که در دنیا مال دو مرد و در آخرت مال یکی است، مانند درخت خرمایی است که در دنیا به شرکت مال مؤمنی مانند من و کافری مانند توست و آن در آخرت برای من است نه برای تو؛ زیرا در آخرت، آن درخت در بهشت است و تو داخل بهشت نمی‏شوی.

-20 کلیدهای بهشت، «لا اله الا الله» و «محمد رسول‏الله» است.

ابن‏مسیب گفت: چون قیصر روم، جواب سؤالات را خواند گفت: این سخن بروون نیامده جز از خاندان نبوت، سپس پرسید: پاسخ این سؤالات را چه کسی داده است؟ گفتند: از پس عموی محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.

قیصر روم برای امیرالمؤمنین نامه‏ای نوشت: «سلام علیک؛ پس از سپاس پروردگار،بر پاسخهای شما واقف شدم و دانستم که شما از خاندان نبوت هستید و به شجاعت و علم، متصف می‏باشید، من خواهانم که دینتان را برای من شرح دهید و حقیقت روحی را که خدا در کتابتان گفته است برای من بیان نمایید «یسألونک عن الروح قل الروح من أمر ربی»؛ «از روح پرسش می‏کنند بگو روح از امر پروردگار من است»..

امیرالمؤمنین علیه‏السلام در جواب قیصر، نوشت: «پس از سپاس و ستایش پروردگار، روح نقطه‏ای است با لطافت و پرتویی است با شرافت که از ساختهای آفریننده‏اش و قدرت پدید آورنده‏اش می‏باشد، از گنجینه‏های مملکتش او را بیرون آورده و در نهاد بندگانش نهاده، پس روح تو پیوندی است با او، و نزد تو امانتی است از او، هرگاه گرفتی آنچه نزد او داری، می‏گیرد آنچه نزد تو دارد))